TBMM Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şentop, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi (KEİPA) 30. Yıl Dönümü Parlamento Başkanları Zirvesi ve KEİPA’nın 61. Genel Kurulu Toplantısı dolayısıyla Türkiye’ye gelen Karadağ Meclis Başkanı Danijela Durovic, Ermenistan Parlamento Başkanı Alen Simonyan, Fas Temsilciler Meclisi Başkanı Rachid Talbi Alami ve Sırbistan Meclis Başkanı Vladimir Orlic ile ayrı ayrı görüştü.

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, ilk olarak Karadağ Meclis Başkanı Danijela Durovic ile yaptığı ikili görüşmede Karadağ’ın Türkiye için her zaman önemli bir dost olduğunu belirtti.

Karadağ’daki Boşnak ve Arnavut akraba topluluklarının iki ülke arasında köprü olduğunu dile getiren Şentop, Türkiye’nin, Karadağ’ın AB üyelik sürecini desteklediğini ifade etti. Şentop, “AB’ye katılım sürecinizin yeni dönemde daha da hızlanacağına inanıyoruz.” dedi.

Karadağ’ın bir arada yaşama kültürü açısından bölgeye rol model teşkil eden bir ülke olduğunu anlatan Şentop, “Karadağ’la ilişkilerimizi mümkün olan her alanda daha da artırmayı arzu ediyoruz.” diye konuştu.

Karadağ Meclis Başkanı Durovic de Türkiye’de meydana gelen deprem felaketi nedeniyle üzüntüsünü ifade etti.

Duroviç, bölgedeki barış ve sükunetin yanında olmayı sürdüreceklerini ve örnek teşkil edeceklerini belirterek, “Türkiye’nin Rusya ile Ukrayna arasındaki arabuluculuğunu da destekliyoruz ve tebrik ediyoruz.” dedi.

Meclis Başkanı Şentop, daha sonra Ermenistan Parlamento Başkanı Simonyan ve beraberindeki heyetle bir araya geldi.

Şentop görüşmede, deprem felaketinin ardından Ermenistan’ın gösterdiği dayanışma için teşekkürlerini iletti.

Türkiye’nin, bölgesinde tam normalleşme ve iyi komşuluk ilişkilerinin tesisini arzuladığını kaydeden Şentop, “Ermenistan’la normalleşme sürecimizdeki amacımız da esasen bu arzumuzu hayata geçirmek.” dedi. Ermenistan ile ilişkilerin normalleştirilmesi süreciyle ilgili olarak atılan bazı adımlar olduğunu belirten Şentop, “Bu nedenle normalleşme sürecine zarar verecek adımlardan kaçınmak gerektiğini düşünüyorum.” diye konuştu.

Şentop, 25 Nisan’da Erivan’da açılan anıt ile ilgili Türkiye’nin tepkisini dile getirerek, şunları söyledi:

“25 Nisan’da düzenlenen bir törenle Erivan Belediye Başkan Yardımcısının ve bazı yetkililerin katılımıyla açılan Nemesis Anıtı, açıkça terörizmi yücelten, teröristleri kahramanlaştıran, kabul edilemez bir gelişmedir. Sizin de gayet iyi bildiğiniz gibi, ‘Nemesis Operasyonu’, o dönemde Osmanlı ve Azerbaycanlı devlet adamlarını hedef alan suikastları içeren terörist faaliyetler olarak daha sonraki yıllarda 31 diplomatımız ve aile üyelerini şehit eden ASALA (Ermenistan’ın Kurtuluşu için Gizli Ermeni Ordusu), Ermeni Soykırımı Adalet Komandoları (JCAG) ve Ermeni Devrimci Ordusu (ARA) adlı terör örgütlerine ilham kaynağı olmuştur. Bu anıtın açılmış olması Türkiye’de ciddi bir rahatsızlık oluşturmuştur. Bu konuya çok hassas bir mesele olarak baktığımızı, terörün yüceltilmesini hiçbir şekilde kabul etmeyeceğimizi ve iyi komşuluk ilişkilerini de bu tür olayların olumsuz etkileyeceğini düşünüyorum.”

Meclis Başkanı Şentop, bölgede kapsamlı normalleşme için Ermenistan ile Azerbaycan arasında en kısa zamanda bir barış anlaşmasının imzalanmasının da büyük önem taşıdığını söyledi. Şentop, “Böyle bir gelişme, bölgemiz için yeni bir fırsat ve işbirliği dönemini başlatacak ve bundan tüm bölge ülkeleri gibi Ermenistan da kazançlı çıkacaktır.” dedi.

Ermenistan Parlamento Başkanı Simonyan da deprem felaketinden dolayı duydukları üzüntüyü ifade etti.

Simonyan, Türkiye ile ilişkilere yapıcı bir şekilde yaklaştıklarını, Erivan’da anıt açılışının devlet politikasıyla ilgili olmadığını ve anıt açılışına iktidardan hiçbir milletvekilinin katılmadığını söyledi.

İlişkilerin normalleştirilmesi konusunda aşılması gereken engellerin bulunduğuna işaret eden Simonyan, “İktidarı temsil eden hiçbir milletvekili o törende bulunmadı. O milletvekilleri muhalefeti temsil edenler ve bu süreçte biz adım attığımız için bizi eleştiriyorlar. Bu yolda çok engel ve zorluklar olacağını tahmin ediyoruz fakat bunlardan geçmemiz gerekiyor ki bir sonuca varalım.” dedi.

Simonyan ayrıca, Azerbaycan ile de barış istediklerini ve barış anlaşmasının imzalanmasını istediklerini kaydetti.

Daha sonra TBMM Başkanı Şentop, Fas Temsilciler Meclisi Başkanı Alami ve beraberindeki heyetle görüştü.

Fas’ın, Arap alemi, İslam dünyası, Akdeniz havzası ve Afrika’nın kilit önemde bir ülkesi olduğunu belirten Şentop, “Fas, bölgesinin istikrarı ve refahı bağlamında da kritik bir önem arz etmektedir. İlişkilerimizde de Fas’ın bu yönünü her zaman göz önünde bulunduruyoruz. Fas’ın sahip olduğu istikrar ortamının diğer bölge ülkelerine de teşmil etmesini içtenlikle arzulamaktayız.” dedi.

Türkiye ve Fas arasındaki münasebetlerin güçlenerek sürmesinin, halklar ile sınırlı kalmayarak bölgenin barış, istikrar ve refahına katkı sağlayacağını ifade eden Şentop, “Ekonomik ve ticari ilişkilerimizi daha iyi seviyelere taşımamız gerektiğini düşünüyoruz. Bu bağlamda öncelikle ticaret ve yatırım ilişkilerimizin, karşılıklı yarar anlayışı içerisinde daha iyi seviyelere taşınması gerektiği kanaatindeyiz. Parlamentolarımız arasındaki temas ve ziyaretleri de artırmamız gerektiğine inanıyoruz.” diye konuştu.

Fas Temsilciler Meclisi Başkanı Alami de Türkiye ile Fas arasındaki iyi ilişkiler neticesinde ekonomik ilişkilerin daha da geliştirilebileceğini ifade ederek, yatırımların karşılıklı olarak artırılabileceği üzerinde durdu.

Ardından Meclis Başkanı Şentop, Sırbistan Meclis Başkanı Vladimir Orlic  Orlic ve beraberindeki heyetle bir araya geldi.

Şentop, görüşmede Belgrad’da bir ilköğretim okulunda yaşanan saldırıda 8’i çocuk 9 kişinin hayatını kaybetmesinden dolayı duyduğu üzüntüyü dile getirdi.

KEİPA’nın Kafkasya ve Balkanları da kapsayan geniş Karadeniz coğrafyasında barış ve istikrara önemli katkılarda bulunduğuna yönelik inancını ifade eden Şentop, “Sırbistan Meclisiyle hem ikili ilişkimizi hem de KEİPA başta olmak üzere farklı parlamenter asambleler bünyesindeki işbirliğimizi ilerletmeyi arzu ediyoruz.” dedi.

Türkiye ile Sırbistan arasındaki ilişkilerin her alanda geliştiğini belirten Şentop, “İkili ticaret, yatırım ve turizm rakamlarında yukarı yönlü gelişmeler bizi ziyadesiyle memnun ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Sırbistan Meclis Başkanı Vladimir Orlic de Türkiye ile her alanda işbirliğinin artırılmasını istediklerini dile getirerek, ticaret hacminin 5 milyar dolara yükseltilmesi için çalışacaklarını söyledi.

Orlic, “İki ülke arasında altın çağ yaşıyoruz.” ifadesini kullandı.